OYLIK MAOSHNI YETKAZISH SIRLARI

Maoshgacha hali bir hafta bor. Ammo hamyoningizda bir necha kundan beri shamol sayr qilib yuribdi. Yana topadiganingizdan ortigʻini xarajat qilib, kamiga qarzga ham botib oʻtiribsizmi? Unda sizning byudjetingiz ustida jiddiy ishlash kerak.

Muammo nimada?

Bir oʻrtogʻim bor, ismi Zarina. Gap shundaki, uning oylik daromadiga har qanday boyvuchcha havas qilsa arziydi. Bunaqa maoshni koʻplar tushida ham koʻrmagan. Shundanmi u kimgadir dabdurustdan, «qarz berib tur, oylikdan qaytaraman» deb qolsa, odam dastlab, jiddiy soʻrayaptimi yo kalaka qilayaptimi, degan xayolga ham boradi. Aslida u aytarli darajada shopogolik ham emaski, topgan puliga doʻkon aylanib, uyum-uyum kiyim xarid qilsa. Shunchaki, Zarina pulni toʻgʻri xarajat qilishni bilmaydi. Oyligini oliboq, qarzlarini qaytaradi. Bundan ortganini mayda-chuyda xarajatlariga ishlatadi. Qarabsizki, oy oxirida yana qarz soʻrashga majbur. Bir gal esa u butun bir oylik maoshini toʻlaligicha kreditor doʻstlariga taqsimlagan.

Zamondoshlarimizning aksariyatida aynan mana shu—pulni toʻgʻri xarajat qila olmaslik muammosi bor. Qancha pul topish emas, topganingizning qanchasini va nima maqsadda sarflaganingiz muhim.

Byudjetingizni himoya qiling!

Pullaringiz har doim va har narsaga yetishi uchun oilaviy byudjetga ayrim qonun-qoidalar va oʻzgartirishlar kiritish zarur.

Xullas, siz maosh oldingiz. Va peshana teringiz bilan ishlab topilgan yap-yangi pullar hamyoningizni qappaytirib, koʻzingizni quvontirib turibdi. «Bizda maosh plastik kartochkalarda beriladi», deysizmi? Xoʻsh, nima boʻlibdi? Har tugul u oʻzingizga ishonch hissini bagʻishlab turibdi-ku! Qaytanga, plastik kartochkadagi mablagʻni yigʻish qulayroq ham.

Maoshni olgan kuningizoq uning 10-15 foizini alohida ajratib qoʻying (agar oila qurgan up, siz va turmush oʻrtogʻingizning maoshi qoʻshib hisoblanadi). Bu pul orzu havaslaringiz (mashina sotib olish yoki sayohatga) yoki shunchaki, «qora kunlar»ga yaraydi. «Oʻzi shundogʻam oylikdan oylikkacha yashayapmizu, shundan ham keyinga deb kessak nima qoladi», demoqchisiz toʻgʻrimi? Unda daromadingiz 10 foizga kamaydi deb tasavvur qiling. Axir shunday boʻlgan taqdirda ham qolgan 90 foiziga roʻzgʻor tebrata olardingiz-ku.

Pul yigʻishni endi boshlagan paytingizda ertangi kun uchun daromadning 10-15 foizidan ortigʻini olib qoʻyish ham yaramaydi. Qatʼiy tejamkorlik rejimida 1 hafta, 10 kun, uzogʻi 1 oy yashay olasiz, lekin keyin, pulingiz boʻla turib oʻzingizga shuncha cheklovlar qoʻyayotganingizdan jahlingiz chiqib, yigʻayotgan pulingizni ishlatib qoʻyasiz. Va kamiga «men pul yigʻolmas ekanman», degan xulosaga ham kelasiz.

1. Alohida konvertga majburiy toʻlovlar uchun muayyan summani solib qoʻying. Har oy uy, soliqlar uchun, qolaversa, bolalar bogʻchasiga ham pul toʻlashingiz aniq. Bunday toʻlovlarni baribir amalga oshirish kerak boʻlsa, shuning harakatini oldindan qilib qoʻygan maʼqul.
2. Qoʻlingizga taqvim olib, shu oyda oʻtkaziladigan tadbirlar—toʻy, tugʻilgan kun, oʻtirishlar bor-yoʻqligini koʻrib chiqing. Chunki agar oy davomida toʻy, tugʻilgan kunlar boʻlsa, baribir sovgʻa olishingizga toʻgʻri keladi. Shuning uchun uchinchi konvertning ustiga tortinmay, «sovgʻalar uchun», deb katta qilib yozingda, unga ataganingizni soling!
3. Xoʻsh shunday qilib, yuqoridagi xarajatlardan keyin maoshingizdan qancha qoldi? 100 mingmi, 150 mingmi yoki 200mingmi? Ishqilib qancha qolgan boʻlsa ham bu aynan oʻsha kundalik xarajatlaringiz uchun oy davomida sarflashga moʻljallangan summangizdir. Yuqoridagi gapda «oy davomida» jumlasi asosiy ekaniga ahamiyat bergandirsiz? Arifmetika borasidagi bilimlaringizga ishonchingiz komil boʻlmasa, qoʻlingizga kalʼkulyatorni oling (yaxshiyamki, bu moʻjazgina texnika taraqqiyoti qoʻl telefonlarida ham bor). Oʻsha qolgan 100, 150 ming summani 30 kunga boʻling. Natija 3333, 5000 yoki 6666 chiqdi, toʻgʻrimi? Endi siz oilaviy byudjetingizga zarar qilmaslik uchun har kuni tahminan qanchagacha pul sarflashingiz mumkinligini bilasiz. Toʻgʻrirogʻi, kundalik meʼyordan ortiqrogʻini sarflashingizku mumkin